اکسیژن ساز

مزیت های اکسیژن ساز

اکسیژن ساز (که گاهی اکسیژن فشرده خوانده می شود) یک وسیله ی پزشکی است که برای اکسیژن رسانی به کسانی که به آن نیاز دارند استفاده می شود. افرادی که به دلایل مختلف سطح اکسیژن خون‎شان پایین است به آن نیاز خواهند داشت. اکسیژن سازها معمولا توسط پزشک تجویز میشوند و به همین خاطر بیش از اندازه خریداری نمی شوند.

اکسیژن سازها با اتصال به یک منبع برق یا به وسیله ی باتری کار می کنند. برخی اکسیژن سازها با یک باتری الکتریکی کار می کنند که با اتصال به منبع برق شارژ می شود. تعدادی از قطعات یک اکسیژن ساز عبارت‎ند از :

یک کمپرسور

مخازن پودر زئولیت

شیر برقی

بـُرد الکترونیکی

فیلتر هوا

اکسیژن ساز چگونه کار می کند؟

هوایی که در اطراف خود تنفس میکنیم به طور عمده از (۷۸٪) نیتروژن و (۲۱٪) اکسیژن تشکیل شده است. همچنین عناصری چون نئون، زنون، آرگون، هلیم، کریپتون و مقادیری از ترکیباتی چون کربن دی اکسید، کربن مونوکسید، متان و برخی هیدروکربن‌ها، و اکسیدهای نیتروژن و گوگرد که نقش آلاینده هوا را دارد، در هوا وجود دارند . همچنین مقادیر متفاوتی از بخار آب و رطوبت در هوا موجوداست.

اکسیژن ساز هوا را از اطراف خود می گیرد و تقریباً غیر از اکسیژن تمامی گازها و ترکیبات دیگر را از آن جدا می کند و تنها به اکسیژن اجازه عبور میدهد و هوا را برای استفاده‎ ی کسانی که بخاطر سطح پایین اکسیژن در خونشان نیازمند اکسیژن هستند، تصفیه می کند.

روش کار آن به این صورت است که:

  1. هوا را از اطراف خود می گیرد.
  2. فشرده سازی هوا در حالی که ساز و کار خنک کننده، فشرده ساز را از گرم شدن بیش از حد حفظ می کند.
  3. حذف کردن نیتروژن از هوا
  4. انجام تنظیمات انتقال به وسیله ی یک رابط الکترونیکی
  5. انتقال اکسیژن تصفیه شده از طریق یک کانول بینی یا ماسک

مزیت های اکسیژن ساز

اکسیژن ساز قابل حمل و خانگی مزایای فراوانی برای بیمارانی که نیاز به اکسیژن درمانی دارند، دارد. اکسیژن ساز خانگی بسیار کم خطر تر از کپسول های اکسیژن سنتی که در صورت نشت باعث افزایش سرعت و مقدار آتش سوزی می شود، هستند.

از سوی دیگر اکسیژن سازها چنین خطری را ندارند. اکسیژن سازها‎ی خانگی و قابل حملی که می توانند اکسیژن خود را بسازند نسبت به مخزن های قدیمی اکسیژن بیشتر مشهور شده اند و به طور گسترده تری استفاده می شوند. فایده ی دیگر اکسیژن سازها سهولت و افزایش قابلیت به همراه داشتن اکسیژن است. اکسیژن سازها‎ی قابل حمل اکسیژن ضروری را هرجایی که فرد نیاز داشته باشد و در هر مکانی فراهم می کنند؛ حتی در هواپیماها. FFA (ادراه هوانوردی فدرال) حکم داده است که تمام مسافرانی که به اکسیژن نیاز دارند باید مجاز باشند تا اکسیژن سازهای تأیید شده توسط FFA را در تمام هواپیماهای ایالات متحده با بیش از ۱۹ صندلی، با خود حمل کنند. خطوط هوایی خارجی نیز باید برای اکسیژن سازهای قابل حمل در تمامی پروازها که مبدأ یا مقصد آن ها خاک ایالات متحده است، مجوز صادر کنند.

مزایا و معایب اکسیژن ساز پرتابل

دستگاه اکسیژن ساز پرتابل (همراه) حملی راحت دارد که از نظر سایز هم کوچک تر از انواع خانگی اکسیژن سازها می باشد.

این دستگاه به منظور استفاده ی بیمار در خارج از منزل می باشد.

دستگاه های خانگی با وجود این همه ویژگی قابل حمل نبودند و این دستگاه بدین منظور ساخته شد. دستگاه اکسیژن ساز پرتابل حتی می توان با برق و باتری خودرو کار کند و چون سایزو وزن کمتری دارد به راحتی قابل حمل می باشد.

شایان ذکر است که چون دستگاه پرتابل اندازه ی کوچک تری دارد، به همان مقدار ظرفیت کمتری برای تولید اکسیژن دارد، لذا نمی توان از آن همانند دستگاه های خانگی به طور مداوم استفاده کرد.

یعنی دستگاه اکسیژن ساز پرتابل به صورت پالسی کار می کند و پیوسته نیست.

آیا از مزایای عالی و معایب مهم یک دستگاه اکسیژن ساز پرتابل مطلع هستید؟

حتما تاکنون با این دستگاه آشنا شده اید و یا نام آن به گوشتان رسیده است. این دستگاه ها با نام اکسیژن ساز همراه نیز در بازار شناخته می شود.

تنها مزیت دستگاه اکسیژن ساز پرتابل به نسبت خانگی این است که می توان آن را حمل کرد. پس می توان ان را درهمه جا و به راحتی استفاده کرد.

اکسیژن ساز پرتابل مزایای بسیاری دارد که کاملا مناسب برای بیمارانی است که مشکل تنفسی دارند. علاوه برحجم و وزن کم، توانایی کار کردن با باتری و شارژ را نیز دارد و می تواند به وسایل نقلیه وصل گردد. این دستگاه با وجود نقاط قوت فراوانی که دارد، درمقایسه با دستگاه اکسیژن ساز خانگی دارای نقاط ضعف هم می باشد که به آن خواهیم پرداخت.

کاربری دستگاه اکسیژن ساز پرتابل آسان است و این موضوع که سنگینی و حجم کم تری دارد و قابل حمل است، جزء ویژگی هایش حساب می شود.

امروزه مدل های گناگونی از دستگاه اکسیژن ساز پرتابل وجود دارد که بسیار پیشرفته تر است و سایز آن به قدری کوچک است که به راحتی می توانید آن را به کمربند خود ببندید و استفاده کنید.

این موضوع درهنگام فعالیت های روزانه، دویدن و ورزش کارتان را بسیار راحت تر می کند و می توانید در حین این فعالیت ها از دستگاه استفاده کنید، بدون آن که مزاحمتی برای شما به وجود بیاورد.

مدل های جدید دستگاه اکسیژن ساز پرتابل هم قابلیت اتصال به خودرو و کار با باتری و شارژ را دارند. در این صورت بیمارن دیگر نگرانی راجع به تمام شدن شارژ دستگاه را نخواهند داشت.

اکنون به این نکته می پردازیم که آیا عملکرد این دستگاه دقیقا مانند دستگاه های خانگی می باشد یا خیر.

یعنی آیا بیمار می تواند تنها یکی از این ۲تا را بخرد و اکسیژن ساز پرتابل را در منزل هم استفاده کند؟

در جواب باید گفته شود که خیر،نمی توان از دستگاه پرتابل به جای دستگاه خانگی و دائما استفاده کرد. جریان اکسیژن دهی به دو صورت می باشد. اولی اینطور است که وقتی دستگاه را روشن می کنیم دستگاه به طور پیوسته به بیمار اکسیژن می رساند و دومی زمانی است که اکسیژن رسانی به صورت پالسی صورت می گیرد (یعنی با هر دم به بیمار اکسیژن می رسد که بیشتر دستگاه های اکسیژن سازهمراه اینگونه طراحی شده اند).

جریان پالسی ظرفیت تولید ۵-۱ لیتر در هر دقیقه را دارند که می توان برحسب نیاز آن را تنظیم کرد. برخی از دستگاه های همراه هم قابلیت تولید اکسیژن تا سه لیتر در هر دقیقه را نیز دارند.

اغلب اکسیژن سازهای پرتابل به گونه ای طراحی شده اند که وقتی شارژ دستگاه کم می شود و یا بیمار این موضوع را تشخیص نمی دهد، به صورت دیداری و شنیداری هشدار می دهند و همینطور این دستگاه ها با باتری اضافه،کیف برای حمل کردن و … به مشتری عرضه می شود.

راجع به قیمت باید گفته شود که دستگاه های اکسیژن همراه قیمت بیشتری نسبت به دستگاه های خانگی دارند.

زئولیت در دستگاه اکسیژن ساز

در برخی کاربردها نیاز به تولید اکسیژن در مقادیر بالا وجود دارد. معمول ترین این کاربردها در پزشکی و تولید کاغذ می ­باشد.

دو روش برای تولید گاز اکسیژن وجود دارد. روش برودتی و روش جذب سطحی همراه با نوسانات فشار (PSA). روش جذب سطحی همراه با نوسانات فشار که روش تولید گاز اکسیژن بحث شده در این مقاله است در دستگاه اکسیژن ساز خانگی مورد استفاده قرار می گیرد. هوا در روش PSA از میان مینرال های آلومینوسیلیکات به نام زئولیت عبور کرده و فیلتر می­گردد. زئولیتی که برای دستگاه اکسیژن ساز استفاده می شود متخلل و دارای سطح زیادی می ­باشد که نیتروژن بر روی سطح آن جذب شده و اکسیژن (و همین طور آرگون) عبور می کند.

 زئولیت معمولا به سرعت با نیتروژن اشباع می شود به همین خاطر برای تولید پیوسته گاز اکسیژن از دو ستون زئولیت به طور همزمان استفاده می­‌شود و در یک زمان یکی از ستون ها در حال تغلیظ گاز اکسیژن و دیگری در حال احیا می باشد. این فرایند نه تنها بسیار با محیط سازگار می­ باشد بلکه می ­تواند گازهای دیگر (مثل CO۲) را نیز از جریان گازهای صنعتی حذف کند.


روش جذب بر اساس نوسانات فشار یکی از محبوب ترین روش ­های قابل استفاده برای تولید صنعتی گاز اکسیژن در مقادیر کم و متوسط می­ باشد.

دستگاه  اکسیژن ساز خانگی با تکنولوژی PSA(به اندازه یک چمدان) جایگزین کپسول های اکسیژن پر فشار استفاده شده در خانه ها و برخی موقعیت های صنعتی شده اند.


روش جذب سطحی بر اساس نوسانات فشار (PSA) یک دستگاه اکسیژن ساز آنچنان که گفته شد برای اینکه قادر به تولید پیوسته گاز اکسیژن باشد دارای دو ستون زئولیت است. ابتدا هوا با فشار وارد یک ستون پر از گرانول های زئولیت می ­شود و گرانول­ ها ترجیحا گاز نیتروژن را جذب کرده و به گاز اکسیژن اجازه عبور می­دهند تا به سمت خروجی دستگاه برود. در آخر زئولیت­ها با گاز نیتروژن اشباع شده و باید احیا شوند. ویژگی خاص این زئولیت­ها در جذب سطحی نیتروژن به این ترتیب است که در فشارهای بالای  ۱۵۰ KPa قادرند بیشترین گاز نیتروژن را جذب کنند. به این خاطر هوا با فشار زیاد وارد ستون­ها می­ شود و در فشار اتمسفر گاز نیتروژن دفع می­ شود که در هنگام احیا زئولیت­ های یک ستون دستگاه اکسیژن ساز، فشار به میزان فشار اتمسفر کاهش می ­یابد و گاز نیتروژن از سطح زئولیت خارج و از مسیری مشخص از دستگاه دفع می­ شود. بلافاصله بعد از اینکه ستون اول از گاز نیتروژن اشباع شد و زمان احیا زئولیت ها فرا رسید، ورودی هوای دستگاه اکسیژن ساز به ستون دوم تغییر مسیر می­ دهد و در ستون دوم کار تغلیظ اکسیژن را انجام می­دهد تا اینکه این ستون هم از نیتروژن اشباع گردد. در این هنگام هوا دوباره به ستون اول که کاملا احیا شده و آماده تغلیظ است وارد شده و این چرخه ادامه می یابد.

دلایل اهمیت زئولیت در تغلیظ اکسیژن

جذب فیزیکی وقتی نیتروژن در معرض کاتیون های کریستال زئولیت قرار می گیرد، یک دو قطبی القایی تشکیل می ­شود و نیتروژن در کریستال زئولیت جذب می­ گردد. نیتروژن نسبت به اکسیژن بیشتر قابلیت پلاریزاسیون دارد و زئولیت به صورت انتخابی نیتروژن را جذب کرده و اکسیژن را بدون هیچ محدودیتی عبور می ­دهد . سطح درونی زئولیت به خاطر متخلخل بودن آن بسیار بزرگ است و به همین دلیل می­تواند مقدار زیادی گاز نیتروژن را جذب کند .
ممانعت فضایی ساختار قفس مانند زئولیت به گونه ای طراحی شده که تنها به اکسیژن اجازه عبور می ­دهد و از عبور مولکول های بزرگتر نیتروژن ممانعت می­ کند . تخلخل ها و حفرات زئولیت به اندازه کافی بزرگ هستند که اجازه ورود مولکول های اکسیژن را بدهند و از طرفی به اندازه کافی کوچک هستند تا از عبور مولکول های نیتروژن جلوگیری نمایند . آرگون نیز تقریبا ۵ درصد گاز تولید شده توسط یک دستگاه اکسیژن ساز PSA را تشکیل می دهد. یکنواختی تخلخل ها  مهم ترین مزیت این زئولیت های سنتزی به حساب می­آید .

راهنمای خرید اکسیژن ساز خانگی

قبل از خرید دستگاه اکسیژن ساز به این نکات توجه کنید!

امروزه اکسیژن مورد نیاز بیماران از روشی بسیار ساده توسط دستگاه اکسیژن ساز فراهم می شود. این دستگاه دارای پمپ مخصوصی می باشد که با داشتن محفظه های پودر زئولیت می تواند هوایی که در اتاق وجود دارد را جذب کرده و سپس پودر زئولیت این اکسیژن ورودی (21%) را پاک سازی کرده و از گازهای دیگر جدا می کند و به طرف محفظه های دیگر هدایت می کند. درخرید این دستگاه همواره ۲نکته را بسنجید، اول این که عملکرد دستگاه به چه صورت است و سپس بازده دستگاه که بسیار مهم می باشد. بازده یعنی این که دستگاه اکسیژن سازدرهردقیقه چقد اکسیژن خالص را تولید می کند. این ۲همواره با یکدیگر ارتباط مستقیمی دارند.

در کل دستگاه های اکسیژن ساز را می توانیم در3 دسته قرار دهیم که شما باید برحسب نیازتان آن را خریداری کنید:

  1. دستگاه های اتوماتیک که می توانند به تامین اکسیژن خالص (به طور مداوم) بپردازند. از این مدل دستگاه فقط در بیمارستان ها و پلی کلینیک ها استفاده می شود که به منظور احیا بیماران از آن استفاده می شود.
  2. دستگاه هایی که برای بیمارانی ساخته شده است که بیماری قلبی و ریوی دارند و برای درمان به طور دائم از دستگاه اکسیژن ساز استفاده می کنند و به طور شبانه روز به اکسیژن خالص نیاز دارند. این مدل هم در خانه و هم در مراکز درمانی استفاده می شود.
  3. دستگاه هایی که در مرکزهای عمومی و یا خانه ها به منظور سالم نگه داشتن بدن استفاده می شوند و کار آن ها اکسیژن درمانی به وسیله ی تولید اکسیژن خالص می باشد. این مدل دستگاه در مراکز ورزشی و درمانی و …استفاده می شود که کپسول اکسیژن با تولید اکسیژن خالص به درمان کمک می کند.

دستگاه های اکسیژن ساز پزشکی حرفه ای:

این دستگاه ها به طور حرفه ای و در بیمارستان ها و مراکز درمانی به منظور احیا بیماران استفاده می شود که ظرفیت بالای آن موجب شده تا ۱۰ لیتر اکسیژن و حتی بیشتر تولید کند.

دستگاه اکسیژن ساز در یک زمان قابلیت استفاده با دستگاه هایی نظیر تنفس مصنوعی و بیهوشی را نیز دارند که به طور دائم و شبانه روزی استفاده می شوند.

دستگاه های اکسیژن ساز دارای مشخصاتی است که باید به آن ها توجه کرد:

– مقدار تولید اکسیژن در دقیقه: این ویژگی جزء اصلی ترین ها می باشد. اکسیژن مورد نیاز بیمار باید در همان مرحله ی اول مشخص شود که این مقدار از شبانه روزی تا ۶۰-۳۰ دقیقه در روز متغیر است. درمواردی که بیماری شدیدتر است باید دستگاه هایی تهیه شود که ۵لیتر اکسیژن با خالصیت ۸۰% در هر دقیقه تولید شود. اما اگر تنها برای مدت کوتاه اکسیژن نیاز است، دستگاه هایی باظرفیت تولید ۳لیتر اکسیژن خالص در دقیقه باید تهیه شود.

– صدای دستگاه هنگام کار: هر دسی بل و بیشتر در صدایی که از دستگاه تولید می شود، مهم است. اگر دستگاه اکسیژن ساز دائما و برای مدت طولانی کار می کند باید بلندی صدای دستگاه را درنظر گرفت. گوش ما صدا را در سطوح ۲۵-۲۰ دسی بل دریافت می کند اما دستگاهی با صدای کمتر از ۲۰دسی بل تولید نشده است. حداقل صدایی که از دستگاه ها تولید می شود۴۰-۳۵ دسی بل می باشد که موجب شرایط ناخوشایندی هم برای بیمار و هم برای اطرافیان وی می شود.

– قابلیت حمل و جابجایی: در مورد دستگاه هایی که ثابت هستند گفته شد. اکنون می خواهیم به بیمارانی بپردازیم که نیاز پیاده روی و فعالیت روزانه دارند.برای رفع این مشکل باید دستگاه هایی خریداری شود که قابل حمل (پرتابل) هستند. این دستگاه ها در هردقیقه حدودا ۵لیتر اکسیژن تولید می کنند که مناسب درمان طولانی مدت هم می باشد.

– مدت زمان گارانتی و قیمت: از موارد دیگری که هنگام خرید باید درنظر گرفته شود، گارانتی کالا و قیمت آن می باشد که باید طبق آن چه نیاز دارید، به آن بپردازید تا بتوانید خرید را با دقت و درست با احتیاج بیمار انجام دهید.

عملکرد دستگاه اکسیژن ساز

دستگاه اکسیژن ساز خانگی در سال ۱۹۷۰ اختراع شد. قبل از این دوره برای اکسیژن رسانی خانگی از سیلندرهای اکسیژن بسیار سنگین و فشار بالا و یا از سیستم کوچک مایعات فریزری استفاده می کردند.

در هر دو این روش ها تامین کننده گان باید مکررا از خانه بازدید و منبع اکسیژن را پر یا تعمیر کنند. اما اختراع دستگاه اکسیژن ساز، آن را به شایع ترین و پرطرفدار ترین روش انتقال اکسیژن در خانه تبدیل کرد.

طرز کار:

دستگاه های اکسیژن ساز اکثرا از تکنولوژی PSA ( جذب نوسانی فشار) استفاده می کنند این دستگاه، اکسیژن را می‌گیرد و نیتروژن های آن را جدا می کند و یک گاز غنی شده از اکسیژن تولید می کند و در اختیار کسانی که سطح اکسیژن خونشان پایین است قرار می دهد.

این دستگاه یک منبع اقتصادی اکسیژن در فرایند های صنعتی نیز می باشد و در این زمینه به ژنراتور گاز اکسیژن نیز معروف است. دستگاه اکسیژن ساز برای جذب گازها از یک غربال مولکولی استفاده می کند و با تکنیک جذب نوسانی فشار، نیتروژن را به مواد معدنی زئولیت تبدیل و نیتروژن ها را کاملا خارج می کند. این کار باعث باقی ماندن اکسیژن به عنوان گاز اصلی و اولیه می شود. در فشار های بالا زئولیت به دلیل گسترده بودن سطح و ویژگی های شیمیایی اش نیتروژن زیادی جذب می کند. پس از جمع آوری اکسیژن و دیگر مواد آزاد، فشار پایین می آید تا نیتروژن ها به راحتی دفع شود.

دستگاه اکسیژن ساز از یک کمپرسور هوا، دو سیلندر پر زئولیت، یک مخزن مساوی کننده فشار و چند شیر فلکه و لوله تشکیل شده است.

در ابتدا اولین سیلندر هوا را از کمپرسور دریافت کرده که این روند حدود ۳ ثانیه طول می کشد. در این حین فشار در سیلندر اول ۲.۵ برابر فشار فشار جوی می‌شود و زئولیت با نیتروژن اشباع می شود. زمانی که در سیلندر اول اکسیژن به مرحله خلوص میرسد، دریچه ای باز می‌شود و گاز اکسیژن خالص را به مخزن فشاری که به شلنگ بیمار متصل است، می رساند.

سپس هوا از کمپرسور وارد سیلندر دوم می شود و در اواسط سیکل دوم نیز یک تغییر شیر فلکه وجود دارد و گاز را به سیلندر اول و از آنجا به جو محیطی باز می گرداند.

دستگاه اکسیژن ساز قابل حمل

از سال ۲۰۰۰ به بعد بسیاری از شرکت ها دستگاه اکسیژن ساز قابل حملی تولید کردند که بطور متوسط یک الی پنج لیتر اکسیژن به طور مداوم تولید می کند.

دستگاه های قابل حمل یا اکسیژن ساز پرتابل یا با وصل شدن به پریز برق کار می‌کنند و یا برای فعالیت های خارج از خانه دارای باتری هستند. این دستگاه ها سیار هستند و به خروجی های DC در خودرو نیز وصل می شوند.

امنیت :

دستگاه های اکسیژن ساز مزیت هایی نسبت به سیلندر های اکسیژن دارند به طور مثال سیلندر های اکسیژنی دارای نشتی هستند و خطر آتش را بالا می برند.

دلیل استفاده :

دستگاه اکسیژن ساز برای انتقال اکسیژن به بیماران تنفسی به کار می رود. این دستگاه به منظور رساندن اکسیژن کاملا خالص به بیماران، دارای فیلترهای مخصوصی برای جداسازی نیتروژن از هوا می باشد.

دستگاه های اکسیژن ساز خانگی نیز همانند  تمامی دستگاه های دیگر جهت عملکرد صحیح  به نگهداری و سرویس احتیاج دارند و خوشبختانه نگهداری از این دستگاه های اکسیژن ساز خانگی کار بسیار ساده ای می باشد.

هر تانکر اکسیژن در دستگاه های اکسیژن ساز خانگی به اندازه ۲۴۹.۶ دقیقه و یا ۴ ساعت و ۱۵ دقیقه اکسیژن دارا می باشد.

چه کسانی باید از دستگاه اکسیژن ساز استفاده کنند؟

زمانی که اکسیژن هوا به زیر ۱۰ درصد برسد مغز دچار تورم می شود وقتی که میزان اکسیژن مصرفی به کمتر از ۶درصد می رسد حیات فرد در معرض خطر قرار می گیرد.

زمانی که برای فرد اکسیژن رسانی شروع می شود علایم شروع به بهبود می کند.

اگر بهبود رخ ندهد باید به عوارض ناشی از کمبود اکسیژن فکر کرد.

کمبود اکسیژن در بدن به طور کلی هیپوکسی نامیده می شود. علامت بالینی مهم آن سیانوز یا کبودی لبها و صورت است.

کاهش اکسیژن رسانی منجر به تورم و آسیب بافت ها می شود که اگر ادامه پیدا کند در نهایت منجر به مرگ سلول و آسیب اندام می شود.

از آنجا که سلولهای مغز حساسیت بالایی نسبت به مصرف اکسیژن دارد اولین جا بافت مغز است که بیش از چند دقیقه دوام نمی آورد و اگر سریع جبران نشود منجر به آسیب غیر قابل بازگشت سلولی و در نهایت مرگ مغزی می شود.

متخصصان بیماری ریوی تاکید می کنند که بکارگیری و استفاده از دستگاه اکسیژن ساز برای بیماران ریوی ضروری است به طوری که ترخیص بیماران ریوی از بیمارستان منوط بر استفاده از دستگاه اکسیژن ساز در محیط خانه است.

دستگاه اکسیژن ساز یکی از ابزارهایی است که بیماران ریوی، پنومونی، قلبی، آسمی و حتی افراد سالم جهت رفع خستگی روزانه می توانند از آن استفاده کنند. این ابزار به روش جذب مولکولی اکسیژن خالص را از هوای ورودی جدا کرده و پس از مرطوب نمودن آن توسط یک سوند در اختیار بیمار قرار می دهد.

برای بیمارانی که از آمفیزم، بیماری مزم نانسداد ریه و یا سایر بیماریهای تنفسی رنج میبرند، دستگاه های اکسیژن ساز یکی از تجهیزات ضروری پزشکی هستند.

بیماران حاد ریوی، پونومی، آسمی، قلبی و حتی افراد سالم نیز جهت رفع خستگی روزانه میتوانند از این دستگاه استفاده کنند. زندگی بسیاری از بیماران به این دستگاه وابسته است. برای تامین مستمر اکسیژن، در محیط خانه، برای بیماران نیازمند به اکسیژن تراپی، استفاده از این دستگاه مفید خواهد بود. پزشکان اغلب مقدار اکسیژن مورد نیاز بیمار را در نسخه مشخص میکنند. این میزان اکسیژن اغلب با واحد لیتر در دقیقه معین میشود. بسیاری از بیماران، بسته به شرایطشان به جز هنگام روز در شب نیز به دستگاه اکسیژن ساز نیاز دارند. در این صورت نیاز به استفاده از اکسیژن سازهای خانگی خواهد بود

سایر کاربردهای اکسیژن درمانی:

  • به عنوان پادزهر در مسمومیت با گازهای سمی به ویژه گاز مونواکسید کربن
  • ضدعفونی کننده به ویژه در برابر میکروبهای بی هوازی (میکروبهایی که در برابر اکسیژن توان مقاومت ندارند)
  • کاهش تورم و تجمع مایعات در بافتهای بدن که در بهبود سوختگی ها کمک میکند.
  • بهبود هیپوکسمی (کاهش فشار اکسیژن خون سرخرگی)
  • تغییر در تعداد یا الگوی تنفس ممکن است به علت هیپوکسمی باشد.علایم هیپوکسی شامل: پرخاشگری، عدم هوشیاری، گیجی، خواب آلودگی، کما، تنگی نفس، افزایش فشار خون، بی نظمی ضربان قلب و تعریق شدید است.
  • هیپوکسی در صورت شدید بودن میتواند زندگی فرد را به مخاطره بیاندازد. با پیشرفت سریع هیپوکسی، تغییراتی در سیستم عصبی مرکزی ایجاد و بیمار دچار ناهماهنگی حرکات و اختلال هوشیاری میشود.
  • در هیپوکسی مزمن (مانند آنچه که در بیماریهای انسداد مزمن ریه دیده میشود) ممکن است خستگی، خواب آلودگی، بیتفاوتی، بیتوجهی و تأخیر در واکنشها به وجود آید.
  • اکسیژن درمانی کوتاه مدت میتواند برای گروه کوچکی از بیماران مبتلا به بیماری مزمن انسداد ریوی مفید باشد.

دستگاه اکسیژن ساز برای چه کسانی توصیه نمی شود:


دستگاه اکسیژن ساز خانگی  باید طبق تجویز پزشک استفاده شود. بدیهی است که استفاده خود سرانه و نا بجا موجب ایجاد تهدیداتی برای فرد خواهد شد که یکی از آنها مسمومیت اکسیژنی میباشد و برای زنان باردار و کودکان باید حتما تحت نظر پزشک متخصص استفاده کنند.

چه چیزهایی را باید در مورد اکسیژن ساز بدانید

اکسیژن ساز خانگی می تواند با بسیاری از شرایط، از جمله:

آسم

برونشیت مزمن

نارسایی احتقانی قلب

COPD (بیماری مزمن انسدادی ریه)

فیبروز کیستیک

امفیزم

سرطان ریه

ذات الریه

فیبروز ریوی

آپنه خواب

سازگار باشد و راه حل درمان آن ها باشد.

پزشک شما به شما یک نسخه تجویز می کند که نشان می دهد که شما چقدر اکسیژن در هر دقیقه نیاز دارید واینکه شما در چه زمان های نیاز به دریافت آن را دارید.

بعضی از افراد ممکن است فقط در هنگام ورزش یا خواب به اکسیژن ساز نیاز داشته باشند. دیگران ممکن است برای تمام روز به اکسیژن ساز خانگی نیاز داشته باشند.

پزشکتان پس از بررسی سطوح معمول شما، یا با آزمایش خون یا از طریق پوست با استفاده از دستگاهی که به انگشت، انگشتان پا و یا گوش های شما، متوجه خواهد شد که شما به اکسیژن اضافی نیاز دارید.

تجهیزات

شما می توانید اکسیژن را به روش های مختلف دریافت کنید. بهترین انتخاب برای شما بستگی به این دارد که شما چقدر نیاز دارید، شیوه زندگی خود و سایر موارد.

اکسیژن ساز(اکسیژن متمرکز کننده استاندارد).

این دستگاه یک موتور دارد و بر روی برق یا گاهی باتری کار می کند. هوا از طریق فیلتر های موجود به شکل تمیز برای انتقال اکسیژن آماده می شود. وزن آن حدود ۵۰ پوند است و معمولا دارای چرخ است، بنابراین شما می توانید حتی در هنگامی که به شما وصل شده است دستگاه اکسیژن ساز خانگی را حرکت دهید. اگر نوع برقی آن را دارید، اگر منبع برق از بین برود، به یک منبع برق اضطراری برای اکسیژن ساز نیاز خواهید داشت.

مخزن اکسیژن مایع موجود در آن مایع را به گاز تبدیل می کند. اما در دماهای پایین آن مایع می شود. این امر موجب می شود حجم کمتری از گاز را مصرف کند، بنابراین شما می توانید اکسیژن مایع بیشتری را در مخزن ترموس آن ذخیره کنید. هنگامی که آن را از خانه بیرون می آورید، به طور مستقیم مایع به یک گاز تبدیل می شود بنابراین شما می توانید آن را نفس بکشید.

شما همچنین می توانید کانتور کوچکتر را پر کنید که حمل آن آسان تر است.

مخزن گاز اکسیژن فشرده، که انتخاب این مخزن قدیمی تر و کمتر رایج است. اکسیژن یا تحت فشار بالا داخل سیلندر یا از طریق فشار مخزن فلزی، فشرده می شود. این دستگاه بسیار سنگین است و مخزن نمی تواند منتقل شود. شما بایستی بعد از گذشت چند روز ظرف مخزن خالی را با ظرف پر جایگزین کنید. گاز فشرده نیز در سیلندر های کوچکتر، قابل حمل می آید، اما آنها تنها مدت کوتاهی را سپری می کنند.

شما همچنین باید یک راه برای نفس کشیدن ازدستگاه اکسیژن ساز داشته باشید. شما می توانید از:

کانولا بینی: این یک لوله پلاستیکی نرم با دو پایه کوچک در یک طرف است. آنها در بینی شما قرار می گیرند و لوله از طریق گوش شما نگه داشته می شود تا آن را در محل نگه دارد. انتهای دیگر به تامین اکسیژن شما متصل می شود. کانول بینی در تهیه اکسیژن پایدار است. این عمل می تواند بینی شما را کمی خشک کند.

ماسک صورت: این به راحتی بر دهان و بینی شما متمرکز است. از طریق ماسک ممکن است سخت صحبت کنید، و نتوانید به خوبی غذا بخورید و بیاشامید. به طور معمول، برای افزایش سطح اکسیژن از ماسک استفاده کنید.

ایمنی اکسیژن

اکسیژن یک گاز امن است، اما چیز دیگری را داغ تر، روشن تر و راحت تر می کند.

همیشه این نکات ایمنی را در اطراف اکسیژن دنبال کنید:

هرگز سیگار نکشید و اجازه ندهید دیگران در نزدیکی شما روشن کنند.

دور از شعله های آزاد مانند فندک های سیگار و سوزاندن تنباکو نگه دارید.

۵ متر دور تر از منابع گرما مانند: اجاق گاز، شمع، شومینه های روشنایی و بخاری های الکتریکی یا گازی.

از مواد قابل اشتعال مانند مایع تمیز کردن، رنگ مو و اسپری استفاده نکنید.

ظروف اکسیژن را به صورت قائم نگه دارید. آنها را به یک شیء ثابت متصل کنید تا آنها سرازیر نباشند.

تهیه کپسول آتش نشانی برای کسانی که از اکسیژن ساز خانگی استفاده می کنند.

اگر از یک اکسیژن ساز برقی استفاده می کنید به شرکت برق اطلاع دهید، بنابراین در صورت قطع برق، اولویت سرویس دهی شما باشید.